آقایان ارشاد هنرمندان جنگ رادریابید!/به بهانه درگذشت بانو مریم کاظم زاده اولین عکاس زن دفاع مقدس

علی شیرین

هنرمندان وفعالان ادب وهنر پایداری اعم از خبرنگاران ونویسندگان وعکاسان وتصویر بردارانی که دوران دفاع مقدس را درک کرده اند وخود شاهدان وراویان وناقلان حوادث وحماسه های آن دوران پرشور بوده و هستند وآثارشان محصول این حضور ودرک موقعیت وتوفیق ثبت این لحظات خطیر وسرنوشت ساز را داشته اند ؛ قاعدتادر دوران حکومت جمهوری اسلامی  نباید در گمنامی وکنج عزلت زندگی کنند وجان به جان آفرین تسلیم کنند و وقتی فوت شدند  تنهاخبری درج شود وتازه یاد دست اندرکاران بیفتد که چنین هنرمندانی هم وجود داشته اند و پیام های مشعع مدیران صادر شود که طبیعتا مشکلی را حل نمی کند.  

توجه ویادبود این  چهره ها که معمولا تنها می زیند  از وظایف دستگاهها و مهم وبسیار در روح وروان این عزیزان تاثیر گذار است.  سوالی که دراین عصر بی توجهی ها مطرح است این است که پس واقعاکارکرد این همه دستگاههای عریض وطویل فرهنگی وهنری ورسانه ای چیست؟ آیا حتما باید اینها تصاویر دهشتناک از فقر وفلاکت و دست وپازدن در بیماری را  منتشر کنند تا سراغشان برویم ؟که قطعا این نسل هنرمند پاکباخته انقلاب نجیبانه سراغ این قبیل کارها نخواهند رفت ولاجرم گمنام باقی می مانند.

نمونه اخیر درگذشت بانو مریم کاظم زاده  نخستین عکاس زن وخبرنگار دوران دفاع مقدس است که سالها زیست زاهدانه  داشت وچندین بار هم در سنوات گذشته در زمینه انتشار ویا عرضه نمایشگاهی عکس هایش از سوی دستگاههای فرهنگی مورد بی مهری قرار گرفت. اینجانب  درسال 81 در حاشیه  همایشی که با ایشان مصاحبه داشتم از بی توجهی ها وبها نداد ن هاواتفاقات ضد فرهنگی در برخی محافل فرهنگی دل پری داشت.

این دختر جوان دانشجو که  پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از انگلیس راهی پاریس  می شود تا از نزدیک امام خمینی  را ببیند ودرس ودانشگاه را رها می کند وبه ایران باز می گردد با شروع غائله کردستان و درگیر شدن کشوروشروع جنگ  به عنوان عکاس وخبرنگار روزنامه انقلاب اسلامی  به  مناطق  کردستان وجبهه ها اعزام می شود وبعد تر هم جزو همکاران زن روز وکیهان به فعالیتش ادامه می دهد .

 این بانوی عکاس  به سختی با توجه به اینکه یک زن است ومحدود یتهای خود رادارد و هم با تنگناها مختلفی  روبروست باعنایت به شرایط زمانی  عکس های بسیاری از حماسه وصحنه های جنگ ثبت کرده  وهمراهی وازدواج  با شهید اصغر وصالی وگروه دستمال سرخ ها وشهید چمران از جمله مهمترین فرازفعالیت زیست رسانه ای و خبرنگاری وعکاسی وی است برخی از عکس ها ی کاظم زاده استثنایی هستند ومستند وتاریخی ،اما در همان زمان برخی از عکس ها بدون اجازه ایشان منتشر شده است.

همچنین بنابر گفته خانم کاظم زاده، آلبوم عکسی از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در پاریس  داشتند که پیش از ارتحال  امام  تعدادی از این عکس ها  به اسم شخص دیگری دریکی از نشریات معروف منتشر شد.

ایشان به اعتبار اعتمادی که داشتند این عکس ها را  برای چاپ  به رسانه ای معظم سپرده بودند  که درقطع های بزرگ  منتشر شود؛ اما  درآن نشریه به نام  فرد دیگری به چاپ می رسد . مرحوم کاظم زاده با دلخوری ودلسردی این ماجرا را در سال 81 در گفت و گوی اختصاصی با جوان مطر ح کردند وچرا باید این چنین باشد؟

یا در نمایشگاهی که در سال 61 از آثار عکاسان وخبرنگاران جنگ در حوزه هنری بر پاشده بود، عکس های ایشان از حماسه آزادسازی خرمشهر را که تنها 6 روز پس از آزادسازی تهیه کرده بودند درحالی که شخصا با هزینه های گزاف  شخصی  در قطعه های بزرگ  چاپ ودر آن نمایشگاه شرکت داده بود به دلایل واهی نمایش نمی دهند  و ایشان را غصه دار می کنند. برهمین اساس نسبت به این اتفاقات ناراحت بود. البته بالاخره  در سال 1397   

مجموعه عکس های ایشان در قالب کتاب «عکاسان جنگ» توسط  انتشارات انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس منتشر شده است. این اثر که در مورد  وقایع کردستان و اوایل جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است حاوی  ۱۶۰ قطعه عکس سیاه‌وسفید در ۲۰۰ صفحه است.

 این  اثر مملو از عکس و تصویر است. سید حامد میر هاشمی و مینو بدیعی دزفولی کار گردآوری عکس‌ها و محتوا را برعهده داشته‌اند.ایشان از  سرپل ذهاب ،آزادی قصرشیرین وآزادسازی خرمشهر و وحوادث کردستان و... ،تا سال 62  که در مناطق عملیاتی حضور داشته اند ، عکاسی کرده است.

در همان سالها نیز  خاطراتش با شهدایی مثل  عباس داورزنی ، جهانگیر جعفرزاده ، عباس اردستانی  ،عباس مقدم وعباس تیموری و... را درقالب یاداشت هایی  گردآوری ومدتها در چاپ این اثر مردد بود  وبالاخره درسال 71 توسط حوزه هنری منتشر می شود. علت تاخیر و امنتاع از چاپ هم اصرار برچاپ خاطرات بدون ذکر نام شهیدان می باشد چرا که آنان دوست داشتند درگمنامی به شهادت برسند.

خاطرات مریم کاظم زاده وشهید وصالی   و تعدادی از اعضای  دستمال سرخ ها طی 10 سال توسط نویسنده گرامی رضارئیسی پیاده سازی وبا عنوان خبرنگار جنگی در قالب کتابی دلنشین منتشر شده است.کاظم زاده ها را باید دریافت ودرک کرد وبر صد رنشاند، چرا که اینها برای اعتلا و رشد ونمو هنر ورسانه انقلاب بسیار تلاش کردند از جان مایه گذاشتند و بدون چشم داشتی به عرصه های نبرد رفتند تا امروز شاهد آثار هنری شان باشیم. نه فقط دیروز بلکه  امروز هم نیازمند توجه اند تا هنرشان را به نسل های بعدی منتقل کنند.